Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej jest ustalonym przez sąd harmonogramem spłat części zobowiązań upadłego. Może on być ustalony maksymalnie na trzy lata.

Plan spłaty wierzycieli: kto decyduje o jego kształcie?

O kształcie planu spłaty wierzycieli orzeka postanowieniem sąd upadłościowy. Sąd ustala plan spłaty wierzycieli po wysłuchaniu upadłego, syndyka i wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli: kiedy się sporządza

Sąd ustala plan spłaty wierzycieli po wykonaniu ostatecznego planu podziału funduszów masy.  Zatem jest on ustalany po wykonaniu ostatecznego planu podziału sum uzyskanych w wyniku spieniężenia majątku upadłego.

Gdy upadły nie posiada majątku, to plan podziału nie zostanie sporządzony. Wówczas plan spłaty wierzycieli ustala się po zatwierdzeniu listy wierzytelności.

Plan spłaty wierzycieli może nie być ustalony

W pewnych okolicznościach sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Dzieje się tak,  jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach tego planu.

Umarzając zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli sąd obciąża Skarb Państwa tymczasowo pokrytymi kosztami postępowania.

Plan spłaty wierzycieli: koniec syndyka i sędziego-komisarza

Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli powołanie syndyka wygasa z mocy prawa. Ponadto kończy się także funkcja sędziego-komisarza. Dodatkowo upadły odzyskuje  prawo władania i zarządzania swoim majątkiem

Plan spłaty wierzycieli: zażalenie przysługuje wierzycielom

Postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli doręcza się wierzycielom. Podobnie postanowienie o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Na to postanowienie przysługuje zażalenie. Nierzadko wierzyciele zaskarżają to postanowienie.

Plan spłaty wierzycieli kończy postępowanie upadłościowe

Uprawomocnienie się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie postępowania. Podobnie uprawomocnienie się postanowienia o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli: terminarz i zakres spłat

W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty sąd określa, w jakim zakresie i w jakim czasie, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania.  Chodzi o długi uznane na liście wierzytelności, niewykonane w toku postępowania na podstawie planów podziału. Ponadto sąd określa, jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli: maksymalnie 3 lata

Plan spłaty wierzycieli nie może trwać dłużej niż 3 lata.

Zobowiązania powstałe po ogłoszeniu upadłości i niewykonane w toku postępowania uwzględnia się w planie spłaty wierzycieli w pełnej wysokości. Ich spłata jednakże może być rozłożona na raty na czas nie dłuższy niż przewidziany na wykonanie planu spłaty wierzycieli.

Tymczasowo pokrytymi przez Skarb Państwa kosztami postępowania sąd obciąża upadłego. Koszty te uwzględnia się w planie spłaty wierzycieli w pełnej wysokości, przy czym ich spłata może być rozłożona na raty na czas nie dłuższy niż przewidziany na wykonanie planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli: stanowisko upadłego

Sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego co do treści planu spłaty wierzycieli. Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości.

Plan spłaty wierzycieli a poręczyciel

Ustalenie planu spłaty wierzycieli nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela upadłego oraz współdłużnika upadłego ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, zastawu skarbowego oraz hipoteki morskiej, jeśli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej.

Ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie zobowiązań upadłego jest skuteczne również w stosunkach pomiędzy upadłym, a poręczycielem, gwarantem i współdłużnikiem upadłego.

Plan spłaty wierzycieli: zakaz wszczynania egzekucji

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli, z wyjątkiem wierzytelności wynikających z określonych kategorii zobowiązań, np. zobowiązań alimentacyjnych.

Plan spłaty wierzycieli: skarga kasacyjna

Od postanowienia sądu drugiej instancji o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli przysługuje skarga kasacyjna.

Plan spłaty wierzycieli: Dokonywanie czynności prawnych

W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie albo zatwierdzić dokonanie czynności prawnej, która mogłaby pogorszyć zdolność upadłego do wykonania planu spłaty.

Plan spłaty wierzycieli: sprawozdanie upadłego

Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. Sprawozdanie to składa do końca kwietnia. W tym sprawozdaniu wykazuje on osiągnięte przychody oraz spłacone kwoty. Ponadto wykazuje tam  nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Chodzi o wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszone przez Prezesa GUS. Do sprawozdania upadły dołącza kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego.

Zmiana planu spłaty wierzycieli

Jeżeli upadły nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli. Sąd może przedłużyć termin spłaty wierzytelności na dalszy okres nieprzekraczający osiemnastu miesięcy. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, a od postanowienia sądu drugiej instancji skarga kasacyjna.

Jeżeli brak możliwości wywiązania się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli ma charakter trwały i wynika z okoliczności niezależnych od upadłego, sąd na wniosek upadłego, po wysłuchaniu wierzycieli, może uchylić plan spłaty wierzycieli i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, a od postanowienia sądu drugiej instancji skarga kasacyjna.

W razie istotnej poprawy sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, wynikającej z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, każdy z wierzycieli oraz upadły może wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty wierzycieli. O zmianie planu spłaty wierzycieli sąd orzeka po wysłuchaniu upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty wierzycieli. Na postanowienie przysługuje zażalenie. Powyższą zasadę  stosuje się odpowiednio do wierzycieli, których wierzytelności powstałe przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli zostały po jego ustaleniu stwierdzone prawomocnym orzeczeniem, ugodą zawartą przed sądem lub ostateczną decyzją.

Uchylenie planu spłaty wierzycieli

W razie niewykonywania przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd z urzędu albo na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty wierzycieli, uchyla plan spłaty wierzycieli, chyba że uchybienie obowiązkom jest nieznaczne lub dalsze wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Na postanowienie przysługuje zażalenie

Plan spłaty wierzycieli uchyla się, gdy upadły nie złożył w terminie sprawozdania z wykonania planu spłaty wierzycieli. Ponadto, skutek taki następuje, gdy upadły w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli zataił osiągnięte przychody lub nabyte składniki majątkowe,

Plan spłaty wierzycieli uchyla się także, gdy upadły dokonał czynności prawnej,  która mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli bez uzyskania zgody sądu albo czynność ta nie została przez sąd zatwierdzona. Dodatkowo plan spłaty uchyla się, gdy upały ukrywał majątek lub czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

W razie uchylenia planu spłaty wierzycieli zobowiązania upadłego nie podlegają umorzeniu.

Postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego

Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

Jakie zobowiązania nie podlegają umorzeniu?

Nie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.

Plan spłaty wierzycieli: zakaz wszczęcia egzekucji po wykonaniu planu

Po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli, niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałej przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli z wyjątkiem wierzytelności wynikających z określonych kategorii zobowiązań, np. zobowiązań alimentacyjnych.